1. Քննարկում․ ,,Փոքրիկ սիրտս ում նվիրեմ,,։
2. 04․04․2025-ի առաջադրանքների քննարկում։
3. Լսի՛ր և շարունակիր։
4. Կարդա՝ Գոյական, Ածական
   
   Դո՛ւրս գրիր գոյականներն ու ածականները՝ իրենց հատկանիշներով։
   Աշուն էր, պայծառ աշուն… Օդը մաքուր էր, արցունքի պես ջինջ։ Կապտավուն սարերն այնքան մոտ, այնքան պարզ էին երևում, որ հեռվից կարելի էր համրել նրանց մաքուր լանջերի բոլոր ձորակները, կարմրին տվող մասրենու թփերը։
   • Գոյական-աշուն,օդը,սարեր,լանջեր,ձորակները,թփերը
   • Ածական-պայծառ,մաքուր,ջինջ,կապտավուն
5. Կարդա՝ Թվական
   Դո՛ւրս գրիր թվականները և գրիր նրանց տեսակները։
   Քույրս սովորում է երրորդ դասարանում, իսկ ավագ եղբայրս՝ տասներորդ։
   Տասը տարի շարունակ աշխատում էր նույն գործարանում, տասնմեկերորդ տարում աշխատանքից ազատվեց։
   Երեսուն դպրոցականները շարվել էին երկու-երկու, երեքական շարքերով կանգնել էին ուսանողները։
   Ամբողջ ալյուրի երեք չորրորդ մասը լցրեց խմորեղենի մեջ, իսկ շաքարավազի մեկ երկրորդ մասը՝ հյութի։
   • երրորդ,տասներորդ,տասնմեկերորդ-դասական թվական
   • Տասը,երեսուն-քանակական թվական
   • երկու-երկու,երեքական-բաշխական թվական
   • երեք չորրորդ,մեկ երկրորդ-կոտորակային թվական
6. Տրված հատվածը ներկայացրու երկխոսության ձևով՝ փակագծերում եղած բայերը դնելով ճիշտ ժամանակաձևով։
   — Գեղեցիկ կենդանիներ են կարմիր կապիկները: Նրանք շի­կակարմիր բուրդ ունեն, սև մռութիկ ու սպիտակ կուրծք:
   • — Նրանք տափաստանը գերադասում են անտառից,  շների պես մեծ ոհմակներ են կազմում և մանրակրկիտ զննում կոճղարմատներն ու փտած ծառաբները, միջատներ ու թռչնաբներ փնտրում, շրջում քարերը, որ որդ, կարիճ, սարդ կամ այլ հա­մեղ խորտիկներ գտնեն:
   • — Ժամանակ առ ժամանակ կանգնում հետևի ոտքերին ու շուրջը դիտում: Իսկ եթե խոտը բարձր է լինում, այնպես ցատկում, ասես ոտքերի տակ զսպանակ կա: Վտանգի ամենափոքր նշանի դեպքում անգամ բարձր ճչում ու գլխապատառ սլանում կանաչի միջով:
   • — Վազելիս էլ մի թեթև օրորվում, փոքրիկ, շեկլիկ վարգաձիերի նման:
7. Նախադասությունն ընդարձակի´ր՝ ինչպե՞ս, ի՞նչ ձևով կամ ինչքա՞ն հարցերին պատասխանող բառեր կամ բառակապակցություններ ավելացնելով:
   Հիվանդը շատ դեղը դիտմամբ կուլ չտվեց:
   Երկինքը անմիջապես լրիվ մթնել էր:
   Ծերունին չափազանց հոգնել էր:
   Արջը կարծես միանգամից փոքրացել էր:
   Քանդակագործի արհեստանոցում անվերջ քեզ էի սպասում:
8. Հետևություններից ո՞րն է (որո՞նք են) համապատասխանում տեքստին: Ընտրությունդ  պատճառաբանի´ր.
   Մի տերտեր ջուրն էր ընկել ու խեղդվում էր:
   Ափին հավաքված մարդիկ կանչում էին.
   -Տերտե՜ր, տերտե՜ր, ձեռքդ տո´ւր, ձեռքդ տո´ւր:
   Բայց տեր հայրն իսկի բան կտա՞ր մարդկանց: Ընդհակառակն, այդ բացականչությունները լսելով, նա ձեռքերը ջրի տակ թաքցրեց ու սկսեց սուզվել:
   Մարդիկ ճանաչում էին իրենց քահանային, կռահեցին բանի էությունը և, փոխելով իրենց խոսքը, կանչեցին.
   -Տերտե՜ր, տերտե՜ր վերցրո´ւ  ձեռքս…
   Տեր հայրը ձեռքերը ջրից հանեց ու պարզեց մարդկանց:
   Մարդիկ փրկեցին տերտերին, ուրախացան նրա փրկությամբ, բայց մինչև օրս ծիծաղում են նրա ժլատության վրա:
   
   Հետևություն՝
   ա)Խեղդվողը ձեռքը փրփուրներին է գցում:
   բ)Ժլատությունը որ կպչում է մարդուն,  վերջինս սկսում է մտածել միայն մի ուղղությամբ՝ իր ունեցածն ուրիշներին տալ չի կարելի: Անգամ իր օգուտն ու վնասը չի գիտակցում:
   գ)Մարդու վրա չի կարելի բարկանալ ու նրան չի կարելի լքել նրա թերության, պակասության պատճառով: Չէ՞ որ մարդն այնքան էլ մեղավոր չէ, որ ինքն այդպիսին է ու չի կարողանում վերափոխել իրեն:
   դ)Լավություն արա, գցիր ջուրը՝ չի կորչի:
   ե)Մարդը դիմացինի հետ վարվում է ըստ իր բնույթի և ոչ թե ըստ դիմացինի արժանիքների: Մարդու ամեն մի արարքը բնութագրում է իրեն:
   զ)Մարդու հետ պետք է վարվես ըստ իր արժանիքների:

9․ Կարդա նախադասության տեսակներն ըստ հաղորդակցման նպատակի։
Գրի՛ր 3-ական նախադասույթյուն՝

պատմողական-Անցյալ շաբաթ մենք բարձրացել էինք Արագած լեռը:Ուսանողները այցելեցին պատմամշակութային վայրեր:Դարակում կային բազմաթիվ գրքեր:

հարցական-Ինչպիսինն էին քո տպավորությունները Անգլիայից:Ինչ կառաջարկես ես ընտրեմ:Արդյոք ես ճիշտ եմ վարվում:

հրամայական-Արագ ինձ ջուր բեր:Շուտ արի այստեղ:Հենց հիմա վերջացրու գործերդ:

բացականչական-Օօօ, ինչպիսի գեղեցիկ բնություն:Ախ, ինչ գեղեցիկ է մեր հայրենիքը:Ահ, ես շատ եմ հոգնել:

10․ Գրի՛ր շարադրություն՝ Ես սիրտս նվիրում եմ․․․

Ես սիրտս նվիրում եմ Աստծուն ,քանի որ, նա է մեր արարիչը և պահապանը:Սիրտս նվիրում եմ իմ հայրենիքին,իմ հող ու ջրին, քանի որ այն անփոխարինելի է:Սիրտս նվիրում եմ արևին, ծառին, ծաղկին, ծովին, սարին, քարին, քանի որ նրանք են կյանքը և մնայունը:ԵՎ ի վերջո սիրտս նվիրում եմ բարուն և ջերմությանը:

Հռոմեական կայսրությունը նորանվաճ տարածքներում ստեղծում էր նահանգներ՝ պրովինցիա։ Այնտեղ հաստատվում էին Իտալիայից եկած առևտրականներ, հողատերեր և վաշխառուներ, որոնք կազմում էին բնակչության արտոնյալ խավը։ Հռոմեացիները գիտակցում էին, որ միայն ռազմական հարկադրանքով հնարավոր չէ կայուն գերիշխանություն ապահովել հպատակեցված երկրներում։ Անհրաժեշտ էր տեղի բնակչությանը ներառել կայսրության քաղաքական, տնտեսական և հոգևոր–մշակութային համակարգում։ Այդ նպատակով իրականացվում էր հռոմեականացման քաղաքականություն։ Տեղական բնակչության մի մասին տրվում էր հռոմեական քաղաքացիություն։ Հռոմեացիները նպաստավոր պայմաններ էին ստեղծում տնտեսության զարգացման համար, հիմնում էին բարեկարգ ճանապարհներ։ Լայնորեն ներթափանցում էր հռոմեական մշակույթը՝ դպրոցների բացում, լատիներենի դասավանդում, քաղաքների հիմնում և այլն։

Ստրուկները
Հռոմեական պետությունում մեծ թիվ էին կազմում ստրուկները։ Հսկայական նվաճումների հետևանքով գերի վերցված կամ նվաճված երկրների բնակչության զգալի մասին հռոմեացիները ստրկացնում էին։ Հատկապես բարձր էին գնահատվում հույն ստրուկները, որոնք սովորաբար գրագետ էին։ Մեծահարուստ հռոմեացիները նրանց ձեռք էին բերում որպես իրենց երեխաների ուսուցիչներ և դաստիարակներ։ Ֆիզիկապես ուժեղ ստրուկներից պատրաստում էին գլադիատորներ։ Նրանք հատուկ կառուցված շենքերում՝ ամֆիթատրոններում, կռվում էին այլ գլադիատորների կամ կենդանիների դեմ։ Այդ արյունալի ներկայացումները հռոմեացիների հիմնական զվարճանքներից էին։

Արևմտյան Հռոմեական կայսրության թուլացումը և անկումը
Հռոմի կայսր Դիոկղետիանոսի օրոք անցկացվեցին կառավարչական և ռազմական բարեփոխումներ: Դրանով հիմք դրվեց կառավարման նոր եղանակին՝
դոմինատին: Դրա էությունն այն էր, որ ստեղծվեց ռազմական միապետություն՝ մեկ անձի անսահմանափակ իշխանությամբ։ Կայսեր իշխանությունը աստվածացվում էր։ Բոլոր քաղաքացիները համարվում էին կայսեր, այլ ոչ պետության հպատակները։ 330 թ. կայսրության մայրաքաղաքը տեղափոխվեց արևելք։ Կոստանդիանոս I կայսրը Բյուզանդիոն բնակավայրի տեղում կառուցեց Նոր Հռոմը, որը նրա պատվին կոչվեց Կոստանդնուպոլիս։Արտաքին և ներքին խնդիրների պատճառով 395 թ.կայսրությունը բաժանվեց երկու մասի՝ Արևելյան և
Արևմտյան։ Արևելյան կայսրությունը, որը հայտնի է նաև որպես Բյուզանդական կայսրություն, շարունակեց իր գոյությունը ավելի քան հազար տարի։ Արևմտահռոմեական կայսրությունը գերմանական և այլ ցեղերի հարձակումների հետևանքով թուլացավ: Կայսրության տարածքում հաստատված գերմանական ցեղերը, ստեղծեցին իրենց պետությունները։ 476 թ. բարբարոսների կողմից Հռոմի վերջին կայսրը գահընկեց արվեց։ Այսպես պատմության ասպարեզից դուրս եկավ Արևմտահռոմեական կայսրությունը։

Առաջադրանքներ

1.Ի՞նչ է նշանակում պրովինցիա։

Երկրի շրջան

2.Ովքե՞ր էին ստրուկները:

Գերի վերցված կամ նվաճված երկրների բնակչության զգալի մասին հռոմեացիները ստրկացնում էին։

3.Ովքե՞ր էին գլադիատորները։

Ֆիզիկապես ուժեղ ստրուկներից պատրաստում էին գլադիատորներ։ Նրանք հատուկ կառուցված շենքերում՝ ամֆիթատրոններում, կռվում էին այլ գլադիատորների կամ կենդանիների դեմ։

4.Ո՞վ էր Դիոկղետիանոսը: Կառավարման մեջ ի՞նչ նորություն մտցրեց նա:

Հռոմի կայսր Դիոկղետիանոսի օրոք անցկացվեցին կառավարչական և ռազմական բարեփոխումներ:

Դրա էությունն այն էր, որ ստեղծվեց ռազմական միապետություն՝ մեկ անձի անսահմանափակ իշխանությամբ։

5.Ո՞ւմ օրոք և ե՞րբ փոխվեց կայսրության մայրաքաղաքը:

Կոստանդիանոս I կայսրը Բյուզանդիոն բնակավայրի տեղում կառուցեց Նոր Հռոմը, որը նրա պատվին կոչվեց Կոստանդնուպոլիս։

6.Ինչպե՞ս է այդ քաղաքը այսօր կոչվում։

Ստամբուլ

7.Ինչո՞ւ տրոհվեց Հռոմեական կայսրությունը:Քանի՞ մասի բաժանվեց այն:

Արևմտահռոմեական կայսրությունը գերմանական և այլ ցեղերի հարձակումների հետևանքով թուլացավ: Կայսրության տարածքում հաստատված գերմանական ցեղերը, ստեղծեցին իրենց պետությունները։ 476 թ. բարբարոսների կողմից Հռոմի վերջին կայսրը գահընկեց արվեց։

8.Ե՞րբ է անկում ապրել Արևմտահռոմեական կայսրությունը։

476 թ

Ուսումնասիրություն

Հռոմեական մշակույթը
Հռոմեացիների ստեղծած մշակույթի վրա մեծ էր հունականի ազդեցությունը։ Հարուստ հռոմեացիները իրենց երեխաներին ուղարկում էին Հունաստան՝
դպրոցներում սովորելու։ Շատ հույն փիլիսոփաներ և մշակույթի գործիչներ տեղափոխվում էին Հռոմ։ Հունական օրինակով հռոմեական քաղաքներում կառուցվում էին թատրոններ։
Լատիներեն էին թարգմանվում հունական գիտական և գրական ստեղծագործություններ։ Հունական մշակույթի ազդեցությունը առավել մեծացավ հատկապես այն բանից հետո, երբ Հունաստանից մեծ քանակությամբ արվեստի գործեր տեղափոխվեցին Հռոմ։Հին Հռոմը ուներ զարգացած իրավական համակարգ։ Հռոմի ամենավաղ օրենքները գրված էին Տասներկու տախտակների վրա։ Ճարտարապետության ոլորտում հատկապես բնութագրական է քաղաքաշինությունը։ Հռոմում ծաղկում ապրեց նաև քանդակագործությունը։ Մեծ թվով քանդակներ ստեղծվում էին անհատական պատվերներով։Հռոմեական կայսրությունում է ծագել նաև քրիստոնեությունը։ Կոստանդիանոս I կայսեր 313 թ. Միլանի հրովարտակով քրիստոնյաները ստացան դավանանքի ազատություն։ Հետագայում քրիստոնեությունը դարձավ պաշտոնական կրոն։ Կայսրության խոշոր քաղաքներում՝ Ալեքսանդրիա, Հռոմ, Կոստանդնուպոլիս, Երուսաղեմ, Անտիոք, ստեղծվեցին եպիսկոպոսություններ, որոնց առաջնորդները ստացան պատրիարք
տիտղոսը։ Իսկ Հռոմի և Ալեքսանդրիայի պատրիարքները կոչվում էին նաև պապեր։

Հռոմեական քաղաքակրթության ազդեցությունը ժամանակակից աշխարհի վրա
Մարդկությունը մինչ օրս օգտվում է հռոմեացիների կողմից ստեղծված քաղաքական, գիտական և մշակութային արժեքներից։ Հին հռոմեացիների հայտնի հայտնագործություններից էր բետոնը։ Այդ շինանյութը լայնորեն օգտագործվում էր Հռոմեական պետությունում և թույլ էր տալիս ամուր և վիթխարածավալ շինություններ կառուցել։ Հռոմեացիները գլադիատորական մարտերի համար կառուցում էին հսկայական շինություններ՝ ամֆիթատրոններ։ Դրանք հունական թատրոնների կատարելագործված տարբերակներն էին և համարվում են ներկայիս ֆուտբոլային մարզադաշտերի նախատիպերը։ Ամֆիթատրոններից խոշորագույնը Հռոմի Կոլիզեումն էր, որը տեղավորում էր մոտ 60 հազար հանդիսական։Պատերազմից հաղթանակով վերադարձած զորավարների պատվին կառուցում էին ժամանակավոր հաղթակամարներ: Դրանց տակով պետք է հանդիսավոր անցնեին զորավարը, նրա զինվորները և ռազմագերիները։ Հետագայում հաղթակամարները դարձան մշտական և հռոմեական քաղաքների կարևոր
ճարտարապետական կառույցներից էին: Նոր ժամանակներում դրանց օրինակով եվրոպական շատ քաղաքներում կառուցվեցին հաղթակամարներ։ Հին Հռոմում կատարելագործեցին ջրմուղը և կոյուղին: Հռոմեացիները կատարելության հասցրին ջրանցույցների շինարարությունը։ Այն թույլ էր տալիս տասնյակ կիլոմետր հեռու վայրերից խմելու և ոռոգման ջուր բերել։Հռոմեական իրավական մտքի ձեռքբերումներից էր իրավունքի՝ որպես առանձին գիտության սահմանումը, իրավաբանի հաստատության ստեղծումը։ Արդի իրավագիտության բազմաթիվ տերմիններ, ինչպես նաև դատարանում երդվելը ժառանգվել են հռոմեական դարաշրջանից։ Հռոմեական պետության օրենքները և օրենսդրական համակարգը մեծ ազդեցություն են թողել եվրոպական և համաշխարհային իրավական համակարգի վրա։ Օրինակ՝ հռոմեացիների մոտ է առաջին անգամ օգտագործվել վետոյի իրավունք հասկացությունը։ Այն այսօր օգտագործում են
ՄԱԿ–ի Անվտանգության խորհրդում։ Հուլիոս Կեսարի օրոք Ք. ա. 45 թ. կատարվեց տոմարի բարեփոխում։ Նախկին լուսնային օրացույցը փոխարինվեց արևայինով։ Տարին, ըստ դրա, բաղկացած էր 365 և կես օրից։ Չորս տարին մեկ փետրվարին ավելացվում էր մեկ օր։ Հուլիոսյան օրացույցը մնաց կիրառման մեջ ընդհուպ մինչև XX դարի սկզբները։ Մինչ
օրս շատ երկրներ օգտագործում են հռոմեական ամսանունները (օրինակ՝ հուլիս, օգոստոս, հունվար և այլն): Հին Հռոմում կար օրաթերթի նախատիպը։ Մագաղաթի վրա գրում էին քաղաքի նորությունների, օրենքների, կարևոր իրադարձությունների և մարդկանց մասին։ Այդ մագաղաթները ամրացնում էին քաղաքի տեսանելի վայրերում, բաժանում հայտնի հռոմեացիներին։ Հռոմում քաղաքացիները կարող էին օգտվել կառքերից, որոնց վրա կային հատուկ սարքեր։ Դրանք հաշվում էին անցած ճանապարհը, և համապատասխան գումար էր գանձվում օգտվողից։ Այն ներկայիս տաքսիների հռոմեական տարբերակն էր։ Հռոմեացիները հակում ունեին շենքերի պատերին գրառումներ կատարելու կամ նկարելու (գրաֆիտի)։
Այն, ինչ այսօր համարվում է արվեստի ճյուղ, լայնորեն տարածված էր Հռոմում։ Քաղաքի տարբեր շինությունների պատերի գրառումները պատկերացում են տալիս հռոմեացիների առօրյա կյանքի մասին։ Կային նաև գովազդային գրառումներ։ Հռոմեական կայսրությունում հռոմեականացման
գործընթացի առավել կարևոր ուղղությունը լատիներենի ներդրումն էր։ Օրինակ՝ արդեն I դարում Գալլիայի քաղաքների բնակչության խոսակցական լեզուն գերազանցապես լատիներենն էր։
Լատինական այբուբենը հետագայում լայնորեն տարածվեց Եվրոպայում։ Մինչ օրս լատիներենը կաթոլիկ եկեղեցու արարողակարգի լեզուն է։ Միջնադարում այն նաև եվրոպական գիտության լեզուն էր։ Այսօր էլ ընդունված է գիտական տերմինները ներկայացնել լատիներենով։ Լատինական այբուբենը հիմք է դարձել աշխարհի շատ այբուբենների (օրինակ՝ անգլերենի, ֆրանսերենի, իտալերենի, գերմաներենի, իսպաներենի և այլն) համար։ Մեծ տարածում ունեն նաև հռոմեական թվերը։ Հռոմեացիները օգտագործում էին նոր դեղամիջոցներ և վիրահատական գործիքներ։ Առկա բուժման համար առանձնացված էին հատուկ կառույցներ՝ հոսպիտալներ։ Հռոմեացիները մեծ ուշադրություն էին դարձնում բնակչության առողջապահության խնդիրներին։
Հռոմեացիները կատարելության հասցրին ճանապարհաշինությունը և ստեղծեցին ճանապարհային երթևեկության կանոններ և նշաններ։ Հռոմում տարածում էին գտել նաև արագ սննդի կետերը, որտեղ մարդիկ կարող էին սնվել տեղում։ Հարուստ հռոմեացիների տանը կար նաև հատակի տաքացման համակարգ։ Այն օգտագործում էին նաև
հռոմեական բաղնիքներում։

Задание 2. Напишите глаголы в скобках в форме настоящего времени.

1. Кто (знать)____знает_______ это слово? 2. Он (рассказывать)___рассказывает________ о своей поездке в Германию.3. Ты (работать) __работаешь_______в школе. 4. Где вы (отдыхать) __отдыхаете__________летом? 5. Мы (читать) ____читаем_______ по-русски. 6. Вы меня хорошо (понимать)___понимаете_____________? 7. Она часто (слушать)___слушает___________ эту группу. 8. Я (заканчивать) ____заканчил__________ писать сочинение. 9. Где ты (покупать)______купил_____________ фрукты и овощи? 10. Мои родители часто (посещать)____посещают___________ театр.

Задание 3. .Запишите данные в скобках глаголы в прошедшем времени.

 Тигр вдруг (убежать)___убежал__________. Рысь долго (спать)_____спала_________. Дельфины (плавать) ____плавали________в дельфинарии. Котёнок (прыгнуть) ____прыгал______________ со скамейки. Заяц (сидеть)____сидел___________ в орешнике. Волчица грозно (зарычать)__рычала_____________. Охотник (стрелять) _____стрелял______ метко. Зверь (испугаться)___был испуган_________. Медведица (спрятаться) ____пряталась____________ в кустарнике. Звуки (слышаться)___слышались____________ издалека.

1.Բառաշարքերում առանձնացրու՛ հոմանիշների 5 եռյակ:
Ջլատել- մասնատել,պառակտել

վատաբանել-պախարակել,փնովել

հանգցնել- մարել,շիջել

  վհատվել-հուսալքվել,հուսահատվել

պղծել-ապականել, արատավորել
2.Բառաշարքում առանձնացրու՛ հոմանիշ բառերի 5 զույգ:
Կեսօր-միջօրե

հանդարտություն-խաղաղություն

արշալույս-այգաբաց

դայլայլ-փայփայանք

հավերժություն-հավիտենություն

կատար-գագաթ
3.Բառաշարքում առանձնացրու՛ հականիշ ածականների 5 զույգ:
Քնքուշ-բիրտ

ազնիվ-նենգ

փոթորկուն-հանդարտ

դժոխային- եդեմային

ողորկ- խորդուբորդ
4.Երկու շարքերից ընտրի՛ր արմատ և ածանց և կազմի՛ր ածանցավոր գոյականներ:
Ա. Հիվանդ, ելք, գոգ, ջերմ, արգելել, ավազ, ճահիճ, գերեզման, ամուր, կտակ, դարբին, հյուր, ծառ, աղոթել, աշխատել, ծիրան, այգի, լվանալ, բույր, կտակ, դպիր, արվեստ:

Բ. -անոց, -արան, -ոց, -ստան, -ուտ, անք:

Հիվանդանոց,վերելք,գոգնոց,ջերմոց,արգելանոց,ճահճուտ,գերեզմանոց,ամրոց,կտակարան,դարբնոց,հյուրանոց,ծառուտ,աղոթարան,աշխատանք,ծիրանանոց,այգեստան,լվացարան,բուրաստան,կտակարան,դպրոց,արվեստանոց:
5. Տրված արմատներով կազմի՛ր մեկական հոդակապով ու անհոդակապ բարդ բառ:
լույս-լուսաստղ,աստղալույս

հաց-հացատուն,հացթուխ

որս-ձկնորս,որսագող

երգ-կրկներգ,երգահան

արյուն-արնաշաղախ

արվեստ-արվեստասեր,բազմարվեստ

աստղ-աստղագետ,լուսաստղ

օգուտ-հանրօգուտ,օգտագործել
Օրինակ՝ ջրհոր-մրգաջուր:

6.Յուրաքանչյուր բառաշարքում ընդգծի՛ր 5 ածանցավոր ածական.
ա. բյուրեղյա, քնքուշ, ընկերական, դժվար, դժբախտ, ողորկ, դիպուկ, շքեղ, քաղցր, օտար
բ. նազելի, նիհար, մեծագույն, վստահ, դժգոհ, հարմար, խոսուն, բարի, գեղեցիկ, լիուլի
գ. բարի, մթին, պակաս, լավագույն, անգույն, կապույտ, ապաշնորհ, կոպիտ, գունավոր, վարար
դ. վարակիչ, օգտակար, վարարուն, ուրախ, ծարավ, հզորագույն, պղտոր, հրեղեն, վճիտ, գունատ:

Яркое пасхальное утро. Гудят колокола в

В городе, а на хуторе в пятнадцати верстах от города тихо и зелено.

Птицы поют. Петух кричит. В старом хуторском доме по-праздничному торжественно и чисто.

Вскочила Галя с постели. Наскоро оделась. Кинулась в столовую к бабушке с радостным криком:

— Бабушка, Христос Воскресе!

— Воистину Воскресе! — ответила бабушка, целуя Галю, и отдала ей желтое каменное яичко, о котором Галя давно мечтала.

— Видишь, бабушка, я тебя первую поздравила! — хвалилась Галя.

— Да ведь ты у меня умница-разумница… Шустрая девочка! — смеётся бабушка.

— А мама не приехала? Мама когда приедет? — спрашивает Галя.

— Да за мамой я уже и лошадей на вокзал послала. Должна к обеду быть.

— Я хочу, бабушка, маму первая, самая первая, встретить. Непременно встречу! Вот это красное малюсенькое яичко возьму. Маме дам!.. — болтала Галя, пряча маленькое яичко в кармашек. — Хорошо, бабушка? Правда?

Давно уже пообедали бабушка и Галя. Скоро вечер, а мамы

нет. Галя на дворе, неподалёку от ворот играет яичками.

Красным «тупорыленьким», которое маме подарит, и желтым каменным. Катает их. В платочек завязывает. То и дело выбегает Галя из ворот на дорогу. Прикрывает глаза рукой, смотрит пристально вдаль, возвращается к бабушке на террасу и говорит:

— Поезд опоздал, бабушка? Да?

Надувает сердито губки и прибавляет:

— Мама едет, а поезд опаздывает. А я жду маму. Зачем он опаздывает?

— А ты побегай, поиграй — и не заметишь, как время пролетит, — советует бабушка.

Но Галя не хочет играть. Она взбирается на стул возле бабушки, кладет платочек с яичками возле себя и спрашивает:

— А мама мне куклу привезет. Да, бабушка? Большую-большую, в красной шапочке? И чтобы глаза закрывала…

— Правда, правда, — уверяет бабушка.

— Вот хорошо-то, вот хорошо, — кричит Галя, хлопает в ладоши и бежит во двор, к черной лохматой собаке Жучке.

— Жучка, Жучка, а у меня будет большая кукла — «Красная Шапочка». Мама из Москвы привезет.

Понеслась с Жучкой к пруду, где пастушок Митя играет.

— Пойдем, Митя, маму встречать, — просит Галя.

А Митя и слушать не хочет.

Вернулась Галя обиженная во двор. Скучно ей. Мама не едет. В комнатах пусто. Работник Степан ушел с женой в деревню. Бабушка на террасе толстую скучную книжку читает. Одна Жучка с Галей. Нашла Жучка коротенькую палку, в зубы взяла. Гордо так, медленно мимо Гали проходит, дразнит: «Отними, мол, попробуй».

Раззадорилась Галя:

— Ах ты, Жук потешный, Жучище, — приговаривает. — Ах ты, ах ты…

Ухватилась обеими ручонками за палку, к себе тащит. Рычит Жучка, палки не даёт. Видит Галя — не одолеть ей Жучки. Бросила палку вырывать, сама к саду побежала:

— Жучка, Жучка! Коровы в сад зашли!

Бросила Жучка палку. Кинулась с лаем в сад. А Галя палку схватила, смеётся:

— Эх, простофиля, простофиля.

Убежала Жучка, а Гале еще скучнее, еще досаднее. Стук колёс услыхала Галя за воротами: схватила красненькое яичко, побежала по утоптанной дороге навстречу едущим — думала мама. Поближе подбежала, видит — чужие. Лошадь чужая, кучер чужой. Проехал тарантас. С неистовым лаем унеслась за ним Жучка. А Галя решила:

— Пойду на бугор, встречу маму. Христос Воскресе скажу… Непременно встречу!

Пошла Галя по укатанной дороге дальше; вдоль опушки темного леса идёт — сторонится — знает, что там, в лесу, глубокая яма, в которой волки зимой сидят. Страшно Гале стало: вдруг волк выскочит. Позвала Галя тоненьким голосом:

— Жучка, Жучка!

Откуда-то, через лес принеслась к ней чёрная Жучка. Успокоилась Галя:

— Идем, Жучка, маму встречать!

Жучка рада, руки Галины лижет, ласкается. Идут вместе по дороге твёрдой, укатанной, Жучка и Галя. На бугор взошли.

Слева озимь зеленеет; справа поле да низина, а за ними овраг, лес и белая полоса речки. Жаворонок высоко в небе поёт свое весеннее «тили-тили». Остановилась Галя, подняла головенку, смотрит высоко вверх, на исчезающую в синеве птичку. Хорошо ей. Звенит, звенит песенка. Близко-близко зазвенела другая. Видит Галя — птичка в траву на землю упала.

— Поймать бы мне жаворонка!

Бросилась по хлебам. Упорхнул жаворонок из-под самых ног. Сердце Галочкино забилось-забилось от испуга. Жучка кинулась для вида следом за вспорхнувшей птичкой, залаяла, села на дороге.

Стемнело; из оврага соседнего пахнуло сыростью. Стало свежо и страшно. Хочет Галя домой к бабушке вернуться, да туда идти еще страшнее: там волчья яма. Притомилась Галя, присела на глыбу чёрной земли. Яичко мамино на колени положила. Жучка походила, порыла землю возле Гали и легла, вытянув лапы. Слушает Галя — не едет ли мама?

Нет, не слышно!..

Ветерок пробежал. Расправляя крылья, прошла, переваливаясь, большая сонная птица. Солнце скрылось. Мама не едет.

«Почему мама не едет?» — думает Галя, и страшно, и тоскливо становится на душе. Темнота закрыла от Гали дорогу.

В тишине каждый шорох и звук пугают ее. Вон где-то вдали грянул выстрел и докатился до Гали. Вскочила Галя. Перепуганная закричала:

— Мама, мама!

Прислушалась. Крикнула еще раз:

— Бабушка! Мама!

Заплакала, задрожала Галя. О Жучке вспомнила. Подошла, села, обняла её за тёплую шею — прилегла, всхлипывая, к Жучке. Жучка голову на Галины колени положила. Всхлипывала, всхлипывала Галя да и заснула, обласканная Жучкой. Не спит Жучка — смотрит, слушает, стережёт Галю.

Проснулась Галя от конского топота, криков Митиных, лая Жучки и от того ещё, что упала она с мягкой Жучкиной спины на твёрдую землю. Пастушонок Митя несся по дороге верхом на гнедке и кричал:

— Галя, Галя!..

В темноте с коня спрыгнул.

— Галя, ты здесь? — спросил…

— Здесь, здесь! — откликнулась Галя и заплакала.

— Эх, тебя занесло-то! Маменька твоя давно приехала, по тебе убивается — а тебя вон куда занесло. Заместо городской дороги на село пошла, — ворчал Митя.

Взял на руки Галку. Крикнул грохотавшему сзади тарантасу:

— Здеся, здеся! Сюда держи!

В тарантасе подъехали кучер Никита, мама и бабушка.

— Галюська моя, милая, родная детка!.. Испугались мы, плакали, а ты вон где, — говорила мама, кутая Галю в теплый платок и горячо целуя.

— Мама, Христос Воскресе! — неожиданно громко и звонко воскликнула Галя и тихо, с дрожью в голосе, добавила:

— Только, мама, я… яичко красное потеряла… И самая последняя тебя встретила, — зарыдала горько Галя.

— Что ты, что ты, милая, — забеспокоилась мама. — Не плачь. Придем домой — ты себе другое яичко выберешь, с мамой похристосуешься. Гони, Никита, скорее домой…

Скоро Галя была дома, в бабушкиной комнате, на кровати; на руках у нее лежала большая кукла «Красная Шапочка». Возле кровати сидела, лаская Галю, мама и о чём-то говорила с бабушкой. Галя счастливо улыбалась и засыпала. Снилось Гале, что она вместе с мамой идет по дороге, а жаворонок высоко в небе поёт свое весеннее «тили-тили». Спускается всё ниже и ниже — садится на Галочкину вытянутую руку и всё поёт Гале свою звонкую, радостную песенку.

Задание

Выпишите или обведите жирным шрифтом Наречия(слова, отвечающие на вопросы Как? Когда? Где? Куда? Зачем? Почему?)

Լույսի աղբյուրները տեսանելի են նրանց արձակած լույսի շնորհիվ։

Այն մարմինները, որոնք լույս չեն արձակում, սակայն տեսանելի են, քանի որ անդրադարձնում են լույսի աղբյուրներից իրենց վրա ընկած լույսը՝ հանդիսանում են լույսի երկրորդային աղբյուրներ։

Լույսը լավ են անդրադարձնում հայելային, ողորկ մակերևույթները։Փորձը հաստատում է, որ հայելիները լույսն անդրադարձնում են որոշակի օրենքով, որը կոչվում է անդրադարձման օրենք։Ընկնող ճառագայթը և անդրադարձած ճառագայթը հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի հետ կազմում են հավասար անկյուններ։Ընկնող ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անկման անկյուն:Անդրադարձած ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անդրադարձման անկյուն:Լույսի անդրադարձման անկյունը հավասար է անկման անկյանը:

Հայելիները լինում են հարթ, ուռուցիկ և գոգավոր:

Անդրադարձման երևույթի վրա է հիմնված հարթ հայելում առարկայի պատկերի ստացումը: Երբ առարկան տեղադրում ենք հայելու առջև, մեզ թվում է, որ ճիշտ իր նման մեկ այլ առարկա գտնվում է հայելու հետևում: Դա առարկայի պատկերն է:

Առարկայի պատկերը հայելում կեղծ է:

Առարկայի պատկերը հայելում միշտ ուղիղ է, այսինքն՝ շրջված չէ:

Առարկայի պատկերը հայելուց ունի նույն հեռավորությունը, ինչ առարկան:

Առարկայի պատկերի չափերը հավասար են առարկայի չափերին:Ի տարբերություն այլ մակերևույթների՝ հայելին գրեթե ամբողջովին անդրադարձնում է իր վրա ընկնող լույսը:Հայելային որոշ հատկություններ ունի ջրի անշարժ մակերևույթը, որում նույնպես կարելի է տեսնել շրջապատի մարմինների ոչ շատ հստակ պատկերը:

Անդրադարձումը լինում է հայելային և ցրիվ:

Հայելային մակերևույթներից լույսն անդրադառնում է զուգահեռ փնջերով՝ հայելային:

Խորդուբորդ մակերևույթներից լույսն անդրադառնում է տարբեր ուղղություններով՝ ցրիվ։ 

Կինոթատրոններում լույսի ցրիվ անդրադարձում առաջացնելու համար օգտվում են խորդուբորդ մակերևույթով էկրաններից, որպեսզի այն տեսանելի լինի դահլիճի բոլոր մասերից և չփայլի ինչպես ձեր գրատախտակը:

Լույսի ցրիվ անդրադարձման շնորհիվ են ծառերը, շենքերը և այլ առարկաներ երևում բոլոր կողմերից:

Լույսի բեկումը,ոսպնյակներ

Լույսի ճառագայթի ուղղության փոփոխությունը մի միջավայրից մյուսին անցնելիս, կոչվում է լույսի բեկում:

Լույսի բեկմամբ են բացատրվում բազմաթիվ օպտիկական երևույթներ. բերենք դրանցից մի քանիսը՝

1. ջրամբարի խորությունը մեզ թվում է ավելի փոքր քան իրականում է,  

2. ջրով լի բաժակի մեջ մտցված ձողիկը թվում է կոտրված,

3. հորիզոնի նկատմամբ Արեգակի և աստղերի դիրքը թվում է իրականից ավելի բարձր, իսկ Արեգակի չափերն ավելի մեծ, երբ այն հորիզոնին մոտ է:

4.մթնոլորտի անհամասեռությամբ և նրանում լույսի բեկմամբ է պայմանավորված աստղերի առկայծումը և օդատեսիլի (միրաժ) առաջացումը:

Ոսպնյակներ

Գործնական մեծ նշանակություն ունի լույսի բեկման երևույթը ոսպնյակներում:

Գնդային մակերևույթներով սահմանափակված ապակենման մարմինները կոչվում են ոսպնյակներ:

Գնդային մակերևույթներով սահմանափակված ապակենման մարմինները կոչվում են ոսպնյակներ:

Օրինակ

Ոսպնյակներ են ակնոցի, խոշորացույցների ապակիները:

Ոսպնյակները լինում են հավաքող և ցրող:

Օրինակ
Ոսպնյակներ են ակնոցի, խոշորացույցների ապակիները:Ոսպնյակները լինում են հավաքող և ցրող:
Հավաքող (ուռուցիկ) ոսպնյակների միջին մասը ավելի հաստ է, քան եզրային մասերը։

Երբ լույսի զուգահեռ ճառագայթներն ընկնում են հավաքող ոսպնյակի վրա, դրանից անցնելուց հետո հավաքվում են մի կետում: Այդ կետը կոչվում է ոսպնյակի կիզակետ: Հավաքող ոսպնյակը ունի երկու իրական կիզակետ:
Հավաքող ոսպնյակի օգնությամբ կարելի է Արեգակից եկող լուսային էներգիան հավաքել մի կետում և այրել թուղթը:Ցրող (գոգավոր) ոսպնյակների եզրերը հաստ են, իսկ միջին մասը՝ բարակ։Ցրող ոսպնյակի վրա ընկնող զուգահեռ ճառագայթները դրանից դուրս են գալիս ցրված: Մի կետում հավաքվում են նրանց շարունակությունները: Այդ կետը կոչվում է ոսպնյակի կեղծ կիզակետ: Ցրող ոսպնյակը ունի երկուկեղծ կիզակետ:

Հավաքող և ցրող ոսպնյակները օգտագործվում են բազմազան օպտիկական սարքերում՝ ճառագայթների ընթացքը պահանջվող ձևով փոփոխելու համար:

Դրանք օգտագործվում են մանրադիտակներում, աստղադիտակներում, լուսանկարչական ապարատում, հեռադիտակներում, խոշորացույցներում և այլն:

Լրացուցիչ աշխատանք

Պատասխանել հարցերին

1. Ե՞րբ է լույսը բեկվում: Ինչո՞վ է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:

Լույսի ճառագայթի ուղղության փոփոխությունը մի միջավայրից մյուսին անցնելիս, կոչվում է լույսի բեկում:Լույսը լավ են անդրադարձնում հայելային, ողորկ մակերևույթները։
2. Ի՞նչ է ոսպնյակը:

Ոսպնյակը լույսը բեկող օպտիկական ապակենման մարմին է։
3. Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ:

Երբ լույսի զուգահեռ ճառագայթներն ընկնում են հավաքող ոսպնյակի վրա, դրանից անցնելուց հետո հավաքվում են մի կետում: Այդ կետը կոչվում է ոսպնյակի կիզակետ:
4.Ի՞նչ օրենքով է կատարվում լույսի անդրադարձումը։

Հայելիները լույսն անդրադարձնում են որոշակի օրենքով, որը կոչվում է անդրադարձման օրենք։
5.Նշի՛ր հայելիների տեսակները

Հարթ

Ուռուցիկ

Գոգավոր

6.Ո՞ր անկյուն է կոչվում անդրադարձման անկյուն։

Անդրադարձած ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անդրադարձման անկյուն:Լույսի անդրադարձման անկյունը հավասար է անկման անկյանը:

Թուղթն ու թանաքը

Գրասեղանին դրված էր մաքուր, միատեսակ թղթերի կիտուկը: Օրերից մի օր այդ թղթերից մեկի վրա երևացին զանազան ծուռումուռ գծեր, խզբզված գրեր ու կետեր… Երևի ինչ-որ մեկը վերցրել էր գրիչը և, թաթախելով թանաքամանի մեջ, թերթիկը լցրել բառերով ու նախշազարդերով:

– Ո՞ր մեղքիս համար ինձ ենթարկեցիր այսպիսի չլսված ու չտեսնված անարգանքի,- տխուր ու սրտաբեկ հարցրեց թերթիկը սեղանին դրված թանաքամանին: – Քո անջնջելի թանաքը պղծեց իմ մաքրությունը և հավիտյանս հավիտենից անպետքական դարձրեց ինձ: Այսպիսի տեսքով ես էլ ո՞ւմ եմ պետք:

– Մի վշտանա,- սիրալիր պատասխանեց թանաքամանը: – Քեզ բնավ էլ չեն կամեցել ո՛չ նսեմացնել և ո՛չ էլ փչացնել, այլ պարզապես անհրաժեշտ գրառումներ են արել, ու հիմա դու արդեն հասարակ թղթի կտոր չես, այլ՝ փաստաթուղթ: Այսուհետև դու կպահպանես մարդու միտքը, և դա է քո իսկական կոչումն ու մեծագույն արժանիքը:

Պարզվեց, որ բարի թանաքամանն իրավացի էր: Մի առիթով գրասեղանի վրա ինչ-որ բան փնտրելիս մարդու աչքն ընկավ թափված, արդեն դեղնած ու խունացած թերթիկներին: Նա հավաքեց դրանք ու, այն է, ուզում էր գցել վառվող բուխարիկը, երբ մեկ էլ նկատեց հենց այն «խզբզված» թերթիկը: Մի կողմ նետելով մնացած անպետք, փոշոտված թղթերը՝ մարդը խնամքով վերցրեց այն ու դրեց գրասեղանի դարակը՝ ի պահպանություն մարդկային բանականության ուղերձի:

Առյուծն ու գառը

Մի անգամ սոված առյուծի վանդակը գցեցին մի գառ: Գառնուկն այնքան միամիտ ու բարեհոգի էր, որ գազանների արքայի տեսքից բոլորովին չընկրկեց: Նրան, ըստ երևույթին, դնելով իր մոր տեղը, հիմարիկը մոտեցավ ահեղ գազանին, սրտալի մայեց ու անսահման գորովով լի պարզ, պլշած աչքերը հեզությամբ ու զմայլանքով հառեց նրան:

Առյուծը զինաթափ եղավ նման դյուրահավատության առջև և չկամեցավ գառանը հոշոտել: Դժգոհ մռլտալով՝ նա այս անգամ այդպես էլ քուն մտավ:

Բվեճներն ու նապաստակը

Ճյուղին թառած երկու բվեճ հետևում էին նապաստակին, որն աշնանային խոզանի մեջ լեղապատառ դեսուդեն էր նետվում՝ ասես ետևից մի ամբողջ շնաոհմակ էր ընկել:

– Խեղճ շլդիկ,- ասաց բվեճներից մեկը: – Անգամ սեփական բնում թաքնվելու քաջություն չունի:

– Ինչո՞ւ,- հետաքրքրվեց մյուսը:

– Որովհետև վախկոտ է:

– Զարմանալի է, սեփական տանն ինչի՞ց պիտի վախենա:

– Դրանց ցեղն է էդպես,- պատասխանեց առաջին բվեճը: – Նրանք ապրում են մշտական սարսափի մեջ, իսկ վախի աչքերը մեծ են: Առանձնապես տարվա այս ժամանակներին, երբ սկսվում է տերևաթափը, նապաստակները, գույնզգույն տերևների անձրևից վախեցած, վազում են այսահարի պես: Նրանց ահ է պատճառում բնության մեջ տեղի ունեցող ամեն մի փոփոխություն:

– Դուրս է գալիս, ուրեմն, որ նապաստակները վախկոտ են:

– Իհարկե: Ահա, թեկուզ այս շլդիկը: Սա ամայի դաշտով այնքան է դեսուդեն վազվզելու, մինչև որ ընկնի թակարդը, կամ վարպետ որսորդի նշանառության տակ:

Ճիշտ է ասված՝ ով վախկոտ է, վախից էլ կմեռնի:

Միաեղջյուրը

Հարմարավետ տեղավորվելով ստվերախիտ այգում՝ որսորդները տրվեցին որսի ժամանակ պատահող անհավանական արկածների վերհուշին: Ահա և խոսք բացվեց խորհրդավոր միաեղջյուրի մասին:

– Դա ոչ թե կենդանի է, այլ իսկական ուրվական,- բացականչեց նրանցից մեկը:

Եվ իրոք, ամբողջ շրջանի խոսք ու զրույցի առարկան ճակատին երկար եղջյուր ունեցող ձիուկն էր դարձել: Շատերն էին Աստծո անունով երդվում, թե տեսել են նրան, բայց ոչ ոքի դեռ չէր հաջողվել ձեռք գցել այդ արտասովոր կենդանուն:

– Իսկ կարո՞ղ է պատահել, որ դա դժոխային չար ոգի լինի,- առարկեց մյուսը: – Դժվարը նրան որսալն է, որ իսկական խելք ու շնորհքի գործ է:

Քիչ հեռվում ասեղնագործական քարգահի առջև նստած էր գեղեցկատես մի աղջիկ: Որսորդներին լսելով՝ նա քթի տակ մեկուսի ժպտում էր: Ում-ում, բայց իրեն լավ հայտնի էր խորհրդավոր անծանոթի վարք ու բարքը, քանի որ նրա հետ ինքը բարեկամություն էր անում, բայց շրջանում ոչ ոք տեղյակ չէր: Բանն այն է, որ ամեն չարից ու փորձանքից խուսափելով՝ անորսալի միաեղջյուրիկը ձգտում էր դեպի բարեսեր ու գեղեցիկ աղջիկները:

Երբ որսորդները ցրվեցին ու այգին դատարկվեց՝ թփերի միջից զգուշորեն դուրս եկավ միաեղջյուրը: Հուշիկ քայլերով խոտերի վրայով՝ նա մոտեցավ իր մտերմուհուն, պառկեց նրա առաջ և, դունչը նրա ծնկին դնելով, գորովանքով աչքերն հառեց աղջկան: Նրա հայացքը լի էր քնքշանքով ու հիացմունքով:

Միաեղջյուրը վաղուց էր բարեկամացել այդ գործունակ աղջկա հետ և ընտելացել միասին լռիկ ժամեր անցկացնելուն՝ սքանչանալով նրա ճկուն մատների ճարտարությամբ: Աղջկա համար նույնպես թանկ էր այդ բարեկամությունը, և նա սրբորեն էր պահպանում կուսական սրտի նվիրական գաղտնիքը:

Բայց մի՞թե հնարավոր է գաղտնիքը երկար պահել, երբ մարդկային ասեկոսեն, ծովի ալիքի նման, ամեն ինչ ջրի երես է հանում:

… Ու գաղտագողի հետևելով, թե ոնց է միաեղջյուրը թաքուն այցելում իր ընկերուհուն, որսորդները շուրջկալ սարքեցին ու բռնեցին կուսական հմայքների փոքրիկ երկրպագուին:

Իժն ու սոխակը

Մինչ սոխակի ճտերը միմյանց սեղմված անխռով քնած էին, նրանց հոգածու ծնողները թռան գնացին կեր հայթայթելու: Թաքստոցից դա տեսնելով՝ իժը սողաց դեպի բույնը՝ ներքուստ կանխաճաշակելով դյուրին ձեռք գցած ավարը: Բայց սոխակն արդեն տուն էր շտապում՝ որդը կտցին: Ճիշտ ժամանակին նկատելով չարագործին, որ արդեն հասվեհաս էր բնին՝ նա սրտապատառ ծղրտաց.

– Կա՛ց: Գթա իմ անմեղ ձագուկներին: Փոխարենը ես քեզ համար մի երգ կերգեմ, որից ավելի ախորժալուրը լսած չկաս…

Եվ նա գեղգեղաց քաղցրակարկաչ, դայլայլեց ու սուլեց հազարերանգ: Անտառով մեկ տարածվեցին նրա քնքուշ ու կախարդիչ դայլայլի ելևէջները՝ լի անզուգական հմայքով ու լուսավոր տխրությամբ: Իժն իրեն կորցրեց և շփոթահար գամվեց տեղում: Ու որպեսզի սոխակի գեղգեղանքների կախարդիչ հմայքը (որից նրա ատամի թույնն իսկ կարող էր ցամաքել) չներգործի վրան՝ իժը պոչով փակեց լսելիքը և հապճեպ քաշվեց գնաց եկած ճամփով: